Tijs van Bragt

Bespreking in pzc

12/1/2020

Door Mario Molegraaf

ZOUT OP DE RAMEN IN GROEDE
Ik ben geen Zeeuw, beweerde Tijs van Bragt eens. De lezer van zijn pas verschenen dichtbundel ‘Bonterik Sterrenzager’ weet wel beter.

Wanneer ben je een Zeeuw? Tijs van Bragt werd in 1985 geboren in Rotterdam, hij groeide op in het Brabantse Boxtel, maar dichter werd hij pas na een verhuizing naar Zeeland. Desondanks ontkende hij in een gedicht een Zeeuw te zijn: ‘Ik ben een zoon van Brabant (…) Daar heeft men mij losgeweekt/ Met gezouten water’. Hij dichtte ook over zijn geboorteplaats, maar ‘de stad spreekt niet mijn taal/ En de mensen groeten niet’. Thuis voelde hij zich pas in Groede, ‘zout op de ramen/ klei op het pad/ Kunst zo groot, groots dit gat’. Hij hoefde het niet meer te zeggen, maar voor alle duidelijkheid zei hij het toch: ‘O, zoet, pittoresk dorp/ wat ik zo liefheb’.

Zijn werk is al een jaar of tien te lezen in tijdschriften en bloemlezingen. In 2012 verscheen een bundel ‘Alles in mij’, met achterop de vermelding: ‘Dit is zijn debuut’. Nu kondigt de onlangs opgerichte uitgeverij De Kaneelfabriek Van Bragts nieuwe poëzieboek ‘Bonterik Sterrenzager’ aan als ‘zijn eerste officiële bundel’. Alsof er afstand moet worden genomen van dat debuut, wat onterecht zou zijn, het boekje bood frisse en innemende poëzie. Waar is dat hij een andere dichter is geworden, noem het officiëler, meer verhuld, minder gebonden aan de gelegenheid, de plaatsnamen worden bijna angstvallig vermeden. Gelukkig is de aandacht voor de details van zijn land niet verflauwd. Ogen, oren én neusgaten gaan wijd open, wat tot verrassende regels leidt als: ‘voor het eerst dat een gehucht naar anijs ruikt’. Zo’n observatie beklijft, veel meer dan zogenaamd universele algemeenheden.

Gielliet
Persoonsnamen zijn er trouwens wel. Hij herdenkt mededichter Wim Brands: ‘Een beul met klamme handen schudde jou de hand’. Hij eert streekgenoot Omer Gielliet, priester en kunstenaar: ‘u sneed een komma uit in de stam’. Er zijn allerlei verwijzingen naar en invloeden van de Groningse dichter Koos Schuur (1915-1995), die het sprookje van het landschap kon lezen. Verder bestudeert Van Bragt zijn lijfelijke bestaan (‘als zygote begonnen’) en onderzoekt hij zijn zielenleven (‘ik ben mijn eigen psycholoog’). Maar vooral levert hij ‘Veldnotities’, zoals een afdeling uit de bundel heet. De velden mogen dan naamloos blijven, de herkenning is er: ‘de polder kent zijn weerslag.’

Met zo’n natuurlijke achtergrond zou je haast gaan denken dat het dichten vanzelf gaat. Wat niet het geval is. ‘Het is weer een mager oogsten’, zegt de dichter, die zich afvraagt: ‘Hoe vang je een gedicht bij elkaar’. De vogels bieden uitkomst, ze fladderen dan ook volop rond, ‘paardenwachtertjes’ bijvoorbeeld, streektaal voor de witte kwikstaart, ‘over de vogelstand niets te klagen’. Hij schrijft ook: ‘Maanden van vogels beloof ik’. En als alle soorten van zijn streek zijn beschreven, verzint hij er gewoon wat bij, volgens het gedicht waaraan de opmerkelijke titel van deze opmerkelijke poëziebundel is ontleend: ‘een karavaan aan namen rijpen/ in mijn hoofd dat klapperbek gaat heten// geeuwbloesem/ glaskever/ rondklaver/ bonterik/ sterrenzager’. Een dichter dus die nooit om een woord verlegen zit. Wel degelijk een Zeeuwse dichter, met zijn hang naar duinpan en polder, vergeef hem de zachte g.

PZC 30-12-2019
Klik hier voor het originele bericht.

mijn veldnotities bij pulchri.

Tijs van Bragt

Archives